Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠΝ) είναι ένα κλινικό πρόβλημα, που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Πρόκειται για μία κατάσταση κατά την οποία το όξινο περιεχόμενο του στομάχου παλινδρομεί προς τον οισοφάγο με συνέπεια να προκαλεί χημικό έγκαυμα και να εκδηλώνεται συνήθως με πόνο και αίσθημα καύσου. Κύριες αιτίες είναι το αυξημένο σωματικό βάρος αλλά και οι λανθασμένες διατροφικές επιλογές. Η θεραπευτική αντιμετώπιση της ΓΟΠΝ περιλαμβάνει αρχικά την αλλαγή διατροφικών συνηθειών και σε δεύτερο χρόνο τη φαρμακευτική αντιμετώπιση (αν χρειαστεί) με στόχο την ανακούφιση των συμπτωμάτων και την βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Για ποιο λόγο όμως συμβαίνει;
Όταν μασάμε και στην συνέχεια καταπίνουμε την τροφή, αυτή περνάει μέσα από τον οισοφάγο προκειμένου να φτάσει στο στομάχι για να συνεχιστεί η πέψη. Στο σημείο που ο οισοφάγος ενώνεται με το στομάχι βρίσκεται ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας, ο οποίος χαλαρώνει μόνο για να περάσει η μπουκιά τροφής στο στομάχι και κλείνει αμέσως μετά, έτσι ώστε να μην περάσουν τα γαστρικά υγρά του στομάχου προς τον οισοφάγο. Όταν λοιπόν ο κατώτερος οισοφαγικός σφικτήρας δεν λειτουργεί σωστά, το περιεχόμενο του στομάχου είναι δυνατόν να περάσει προς τον οισοφάγο και να προκαλέσει χημικό έγκαυμα.
Αίτια Γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης
Διαφραγματοκήλη: το διάφραγμα είναι ένας μυς ο οποίος χωρίζει την περιοχή της κοιλιάς και του θώρακα, έτσι ώστε να μην υπεισέρχεται το στομάχι και ο οισοφάγος στην θωρακική κοιλότητα. Όταν δεν επιτυγχάνεται αυτό, τότε λέμε ότι κάποιος πάσχει από διαφραγματοκύλη. Είναι η συνηθέστερη αιτία της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.
Τροφές: Υπάρχουν ορισμένα είδη τροφών τα οποία προκαλούν χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα και προδιαθέτουν σε γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Τέτοιες τροφές είναι η σοκολάτα, το αλκοόλ, τα γεύματα πλούσια σε λίπος, αφεψήματα με μέντα και δυόσμο, ο καφές, το τσάι, τα εσπεριδοειδή κ. α.
Μεγάλη ποσότητα φαγητού
Ύπνος αμέσως μετά το φαγητό/ έντονο σκύψιμο έχοντας μόλις φάει.
Παχυσαρκία: οδηγεί σε γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση καθώς: α) προκαλεί την διαφραγματοκήλη και β) οδηγεί σε αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση.
Κάπνισμα: προκαλεί μεγάλη και παρατεταμένη χαλάρωση του γαστροοισοφαγικού σφιγκτήρα μέσω της νικοτίνης.
Εγκυμοσύνη: Η χαλάρωση του οισοφαγικού σφιγκτήρα είναι φυσιολογική και αναμενόμενη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όμως μετά τον τοκετό η παλινδρόμηση αυτή διορθώνεται.
Συμπτώματα
Αίσθημα καψίματος (καυστικό άλγος) πίσω από το στέρνο: Συνήθως αρχίζει μία με δύο ώρες μετά το γεύμα και είναι δυνατόν να διαρκέσει για ώρες.
Όξινες ερυγές (ρεψίματα): Συνήθως αρχίζουν αμέσως μετά ή και κατά την διάρκεια του γεύματος και διαρκούν για αρκετό διάστημα.
Επίμονος νυχτερινός βήχας: Κατά την νυχτερινή κατάκλιση και ειδικά αν έχει προηγηθεί γεύμα αμέσως πριν, εμφανίζεται έντονος παροξυσμικός βήχας.
Πρωινή βραχνάδα: πιθανόν να οφείλεται σε οίδημα των φωνητικών χορδών από το όξινο περιεχόμενο του στομάχου που παλινδρομεί κατά τη νύχτα.
Δύσοσμη αναπνοή: Ειδικά το πρωί.
Διάβρωση των δοντιών: χαρακτηριστικό σύμπτωμα λόγω του όξινου περιβάλλοντος που έρχεται σε επαφή με τα δόντια.
*Πολλοί ασθενείς με ΓΟΠΝ (έως και το 33%) δεν εμφανίζουν καθόλου συμπτώματα.
Διατροφικές συμβουλές/αλλαγή καθημερινών συνηθειών για την αντιμετώπιση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης
Αποφυγή τροφών: λιπαρά και πικάντικα γεύματα, τηγανιτά, σοκολάτα, αυγά, κρεμμύδι, σκόρδο, ντομάτα, φαγητά με σάλτσες, εσπεριδοειδή φρούτα και τον χυμό τους, γλυκά, καφέ, τσάι, ανθρακούχα ποτά, αλκοόλ.
Τροφές που επιτρέπεται να καταναλωθούν: άπαχο κρέας, ψάρια και θαλασσινά (ψητά), πουλερικά, φυλλώδη λαχανικά (διαφέρει κατά περίπτωση ασθενή), ψητά λαχανικά, ρύζι, ζυμαρικά, πατάτες φούρνου ή βραστές, όσπρια.
Απώλεια βάρους: Η μείωση του σωματικού βάρους μειώνει την ενδοκοιλιακή και κατά συνέπεια την ενδογαστρική πίεση αποτρέποντας την γαστρική παλινδρόμηση.
Αποφύγετε τα στενά ρούχα, τα στενά παντελόνια, τις στενές ζώνες, τους κορσέδες και γενικά κάθε ένδυμα που πιέζει την κοιλία. Μετά ένα πλούσιο γεύμα είναι προτιμότερο να χαλαρώσετε την ζώνη σας.
Διακοπή καπνίσματος: Αν δεν μπορείτε να το διακόψετε, τουλάχιστον αποφύγετε το κάπνισμα κατά την διάρκεια του γεύματος και για μια ώρα μετά το τέλος του γεύματος.
Τρώτε αργά, μικρά και συχνά γεύματα: Είναι προτιμότερο να τρώτε λίγο και συχνά από το να χωρίζετε το φαγητό σας σε δύο μόνο γεύματα (μεσημεριανό, βραδινό) ή ακόμα χειρότερα σε ένα μόνο γεύμα το βράδυ.
Όχι έντονες κινήσεις/ σκυψίματα αμέσως μετά το φαγητό: όμως το ήπιο βάδισμα (περίπατος) μετά το γεύμα βοηθάει τη χώνεψη και εμποδίζει την παλινδρόμηση.
Όχι κατάκλιση αμέσως μετά το φαγητό: Είναι προτιμότερο να αναπαυθείτε στον καναπέ με το πάνω μέρος του σώματος να είναι σε όρθια θέση.
Φαγητό χωρίς άγχος: Όταν τρώτε επικεντρωθείτε στο φαγητό σας χωρίς να κάνετε δυσάρεστες ή αγχώδεις συζητήσεις. Το άγχος γενικότερα μειώνει τη γαστρική κινητικότητα ενώ αυξάνει την παραγωγή και έκκριση γαστρικών οξέων.
Comments